گیربکس حلزونی یکی از انواع گیربکس های کاهنده است که از آن برای کاهش سرعت و افزایش گشتاور استفاده می شود.
یکی از مهم ترین دلایل نامگذاری این گیربکس، نوع چرخ دنده های آن است که به شکل مارپیچ یا حلزونی است.
این گیربکس صنعتی، توانایی بالایی در کاهش سرعت و افزایش گشتاور دارد و میتوانیم آن را به عنوان پرفروش ترین و ارزان ترین گیربکس صنعتی موجود در بازار معرفی کنیم.
در ادامه قصد داریم اجزای تشکیل دهنده گیربکس حلزونی، عملکرد، انواع آن و هر آنچه که برای فهم بهتر شما نیاز است، بیان کنیم.
پس خواندن این مطلب کاربردی را به هیچ عنوان از دست ندهید.
مطالعه بیشتر: گیربکس کاهنده چیست؟
اجزا گیربکس حلزونی
پیش از هرچیز، بهتر است با اجزا گیربکس حلزونی آشنا شویم تا درک بهتری از این گیربکس و عملکرد آن پیدا کنیم.
مهم ترین اجزا گیربکس حلزونی عبارتند از:
ماردون
ماردون یا چرخ دنده مارپیچی یکی از اجزای گیربکس حلزونی است که در تماس مستقیم با شافت ورودی قرار دارد.
این چرخ دنده، نیروی حرکتی را از شافت ورودی دریافت می کند و آن را به چرخ دنده حلزونی منتقل می کند.
طراحی خاص ماردون باعث می شود که بتواند به خوبی با چرخ دنده درگیر شود و نیروی حرکتی را به آن انتقال دهد.
نکته قابل توجه در مورد ماردون این است که شکل مارپیچی این چرخ دنده باعث می شود که حرکت چرخشی به حرکت خطی در چرخ دنده تبدیل شود. این تبدیل و تغییر شکل نیروی حرکتی باعث می شود که سرعت به شدت کاهش پیدا کند و گشتاور بالا برود.
چرخ دنده حلزونی
چرخ دنده حلزونی، بخش دیگری در گیربکس های حلزونی است. این چرخ دنده از یکسو با ماردون در ارتباط است و از سویی دیگر با شافت خروجی.
وظیفه این چرخ دنده، دریافت نیروی حرکتی از ماردون و انتقال آن به شافت خروجی است.
چرخ دنده حلزونی به شکل دایره ای با دندانه های داخلی یا خارجی است و معمولا از مواد مقاومی مثل برنز یا برنج ساخته می شود.
بلبرینگ
بلبرینگ ها اجزا دیگری در گیربکس های حلزونی هستند که وظیفه کاهش اصطکاک بین قطعات گیربکس را برعهده دارند.
این اجزا، کمک می کنند اجزا به نرمی و با کمترین میزان اصطکاک کار کنند و بازدهی و کارایی گیربکس، به شدت افزایش پیدا کند.
شافت ورودی
شافت ورودی موجود در گیربکس حلزونی نیز از یک سمت به منبع نیرو یا الکتروموتور متصل است و از سمتی دیگر، با ماردون در ارتباط است.
این شافت معمولا از مواد مقاومی مانند فولاد ساخته می شود تا بتواند نیرو و گشتاور ورودی را به خوبی تحمل و منتقل کند.
این شافت یکسری دندانه هایی دارد که از طریق آن، با ماردون مرتبط می شود.
شافت خروجی
شافت خروجی، بخش مهم دیگری در گیربکس حلزونی است که با چرخ دنده حلزونی مرتبط است.
این محور وظیفه دارد که نیرو و گشتاور نهایی را از چرخ دنده دریافت کند و آن را به خارج از گیربکس منتقل کند.
بدنه (پوسته) گیربکس
بدنه یا پوسته، آخرین بخش گیربکس حلزونی است که به آن می پردازیم. این بخش در واقع یک محفظه است که تمامی قطعات داخلی گیربکس حلزونی را در خودش جای داده است.
این پوسته معمولا از مواد مقاومی مثل آلومینیوم ساخته شده است و اجزای داخلی را از ضربه های خارجی و فشار و آلودگی محافظت می کند.
برای درک بهتر، در این ویدیو، به بررسی اجرا گیربکس حلرونی پرداخته می شود:
عملکرد گیربکس حلزونی
تا اینجای مطلب، تا حدودی با اجزا گیربکس حلزونی و نحوه قرارگیری آنها آشنا شدید. در این قسمت، یک بررسی کلی از عملکرد گیربکس حلزونی خواهیم داشت.
در کل، همانطور که در مقاله گیربکس صنعتی چیست اشاره شده است، گیربکس حلزونی یکی از انواع گیربکس های صنعتی است که از آن برای کم کردن سرعت و زیاد کردن گشتاور در سیستم های مخنلف استفاده می شود.
عملکرد گیربکس حلزونی به این صورت است که ابتدا نیروی ورودی از منبع نیرو به شافت ورودی وارد می شود.
این محور با یک چرخ دنده مارپیچی به نام ماردون در ارتباط است و از طریق چرخش خودش، این نیروی حرکتی را به ماردون منتقل می کند.
از طرفی، ماردون نیز در درون گیربکس، با چرخ دنده حلزونی مرتبط است که با چرخیدن ماردون و برخورد دندانه های آن، این نیرو به این چرخ دنده حلزونی نیز منتقل می شود.
در نهایت، حرکت به شافت خروجی می رسد و از طریق آن، به خارج از گیربکس منتقل شود.
نکته قابل توجه در مورد عملکرد گیربکس حلزونی این است که این انتقال نیرو معمولا در یک زاویه 90 درجه صورت می گیرد، بطوریکه محور ورودی و خروجی برهم عمود اند.
انواع گیربکس حلزونی
گیربکس های حلزونی معمولا بر اساس نوع ورودی و خروجی که دارند، به انواع مختلفی تقسیم می شوند.
در یک طبقه بندی کلی، انواع گیربکس حلزونی به شرح زیر است:
گیربکس حلزونی کتابی یا مکعبی
گیربکس کتابی یا مکعبی که اصطلاحا به آن، گیربکس NMRV نیز گفته می شود، از انواع رایج و پرکاربرد گیربکس های حلزونی است.
این گیربکس ها طراحی فشرده و سبکی دارند و این باعث می شود در سیستم های مختلف قابلیت استفاده داشته باشند.
این گیربکس ها معمولا از مواد مقاومی مثل چدن یا آلومینیوم ساخته می شوند که مقاومت نسبتا خوبی به این دستگاه ها می دهند.
خود این گیربکس های حلزونی نیز در دو نوع شافت دار و فلنج دار موجود می باشند.
گیربکس حلزونی VF
گیربکس VF نوع دیگری از گیربکس های حلزونی است که دارای ورودی شافت دار است.
این گیربکس اندازه نسبتا کوچکی دارد و به آن گیربکس دستی نیز گفته می شود.
اتصال گیربکس حلزونی VF به الکتروموتور یا منبع انرژی، بصورت غیرمستقیم و از طریق کوپلینگ، تسمه پولی و ... انجام می گیرد.
این گیربکس بازدهی خیلی پایینی دارد و از آن معمولا در مصارف سبک تر مثل خطوط انتقال استفاده می شود.
گیربکس MVF
گیربکس MVF حلزونی نیز یک نوع گیربکس حلزونی است. این گیربکس به دلیل نوع ورودی خودش که از نوع هالوشافت فلنج دار است، خیلی راحت و بطور مستقیم، از طریق فلنج خودش با منبع نیرو یا همان الکتروموتور کوپل می شود.
گیربکس MVF در دو نوع MVF نرمال و MVF/FC در بازار موجود است. MVF نرمال، گیربکسی است که در اصل، پایه دار است. این گیربکس در اصل یک گیربکس 90 درجه است که محور ورودی و خروجی در آن، با یک زاویه 90 درجه نسبت به هم قرار دارند.
بیشتر بخوانید: گیربکس 90 درجه چیست؟
اما گیربکس MVF/FC از نوع فلنج دار است. این گیربکس هم مانند نوع دیگر آن 90 درجه است و بخش ورودی و خروجی در آن، برهم عمود اند.
ماردون در این گیربکس، به عنوان ورودی گیربکس عمل می کند و از طریق فلنج به الکتروموتور متصل می شود.
ویژگی ها و مزایای گیربکس حلزونی
- خاصیت خود قفل شوندگی دارند به این معنی که جریان نیرو در خلاف جهت، از خارج گیربکس به داخل، امکان پذیر نیست.
- این گیربکس ها نسبت تبدیل نسبتا خوبی دارند و برای صنایع سبک تا نیمه سنگینی که نیاز به کاهش سرعت و افزایش گشتاور دارند، مناسب اند.
- طراحی خاص گیربکس حلزونی و تماس مداوم چرخ دنده های آن با هم باعث می شود که صدا و ارتعاش کمتری تولید شود.
- گیربکس های حلزونی به دلیل جنس بدنه، معمولا مقاومت خوبی در برابر ارتعاشات از خودشان نشان می دهند.
- قیمت مناسب و اقتصادی دارد و تنوع و کاربرد های آنها گسترده است.
البته، ویژگی ها و مزایای گیربکس حلزونی بسیار اند اما در اینجا، تنها به بیان برخی از مهم ترین آنها اشاره شد.
دلایل استفاده از گیربکس حلزونی
همانطور که متوجه شدید، گیربکس حلزونی دارای ویژگی ها و مزیت های بالقوه ای است که باعث شده تا این گیربکس، به یکی از گیربکس های پراستفاده و کاربردی تبدیل شود.
یکی از این موارد، مربوط به جنس گیربکس است. گیربکس حلزونی معمولا از جنس چدن و آلومینیوم است که باعث شده نه تنها در برابر لرزش ها و ارتعاشات مقاوم باشد، بلکه ماندگاری و طول عمر بالایی نیز داشته باشد.
از سویی دیگر، تنوع گیربکس حلزونی نسبتا زیاد است و در انواع پایه دار، فلنج دار و هالوشافت در بازار موجود می باشد. این ویژگی ها باعث شده است که کسانی که به دنبال یک گیربکس کم دردسر با توانایی و کارایی بالا هستند، گیربکس حلزونی را انتخاب کنند.
بهترین برندهای گیربکس حلزونی
در پایان، خوب است به بررسی برخی از مهم ترین برند های ایرانی و خارجی گیربکس حلزونی بپردازیم تا در صورت نیاز، خرید مطمئن تری داشته باشید.
بهترین برندهای ایرانی | بهترین برندهای خارجی |
سهند | PGR |
شاکرین صنعت سپاهان | ایلماز Yilmaz |
ترنج | SEW |
رهنما | بونفیلیولی Bonfiglioli |
در صورت تمایل می توانید نظرات خودتان را برای ما ارسال کنید. کارشناسان مجموعه شهباز گیربکس در سریع ترین زمان، پاسخگوی شما خواهند بود.
